De aromatische specerij saffraan wordt al meer dan 4000 jaar gebruikt als kleurstof, specerij en geneesmiddel. Saffraan wordt vanwege haar kostbaarheid wel het ‘rode goud’ genoemd. In de oude Perzische geneeskunst werd saffraan aanbevolen bij uiteenlopende aandoeningen waaronder maagdarmproblemen, premenstrueel syndroom, laag libido, astma, depressie, geheugenproblemen en pijn. Volgens de Chinese geneeskunde verbetert saffraan de bloedcirculatie en helpt het bij menstruatieklachten. Tegenwoordig zijn er voedingssupplementen met saffraan(extract) verkrijgbaar, die onder meer worden ingezet bij depressie, de ziekte van Alzheimer, leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie en impotentie. Preklinische studies suggereren dat saffraan bij veel meer aandoeningen helpt, waaronder autoimmuunziekten, inflammatoire darmziekten, kanker, schizofrenie en hart- en vaatziekten. Vooralsnog dienen meer humane studies, waaronder dosis-responsstudies, te worden gedaan met saffraanextract. De belangrijkste medicinale bestanddelen in saffraan zijn de carotenoïden crocetine en crocine (een groep van 6 metabolieten van crocetine), picrocrocine (metaboliet van de carotenoïde zeaxanthine) en safranal (metaboliet van picrocrocine). Crocine en crocetine zijn verantwoordelijk voor de kleur, picrocrocine voor de smaak en safranal voor de geur van saffraan.
Bronnen
De gedroogde, oranjerode stampers (stigma) van de saffraancrocus (Crocus sativus, Iridaceae familie).
Kwaliteitsaspecten
Een saffraansupplement van goede kwaliteit bestaat uit een saffraanextract met gegarandeerd een hoge concentratie crocine, crocetine, picrocrocine en safranal, bijvoorbeeld saffraanextract dat is gestandaardiseerd op minimaal 3,5% van deze bioactieve bestanddelen (lepticrosalides) en minimaal 2% safranal.
Indicaties
- Depressie (majeure depressie, postnatale depressie, depressie bij jongeren en ouderen)
- Stress en angst (acuut, chronisch)
- OCS (obsessieve-compulsieve stoornis)
- Premenstrueel syndroom (PMS) en premenstruele dysfore stoornis (PMDD)
- Menopauze (psychische klachten)
- Slaapproblemen
- Oogaandoeningen (zoals leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie, glaucoom, diabetische retinopathie, retinitis pigmentosa)
- Hersenziekten (zoals ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, multiple sclerose, ischemische beroerte)
- Seksuele dysfunctie (mannen, vrouwen), waaronder laag libido, impotentie
- Verminderde vruchtbaarheid (mannen)
- Afvallen, metabool syndroom
- Diabetes mellitus
- Allergisch astma
- Reumatoïde artritis
- Fibromyalgie
- ADHD
- COVID-19
Contra-indicaties
- Zwangerschap en het geven van borstvoeding
- Overgevoeligheid voor saffraan
Gebruiksadviezen
- Algemeen: 20-200 mg/dag
- Depressie: 30 mg/dag
- Acute angst/stress: 40 mg (eenmalige dosis)
- OCS: 30 mg/dag
- Ziekte van Alzheimer: 30 mg/dag
- Leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie: 20-30 mg/dag
- Open hoek glaucoom: 30 mg/dag
- PMS: 30 mg/dag
- Impotentie: 30-200 mg/dag
- Verminderde vruchtbaarheid (mannen): 50 mg/dag, 3 dagen van de week
- Afvallen: 180 mg/dag
- Diabetes mellitus: 30-100 mg/dag
- Allergisch astma: 100 mg/dag
- Reumatoïde artritis: 100 mg/dag
Interactie
- Saffraan (30-60 mg/dag) gaat fluoxetine-geïnduceerde seksuele disfunctie bij mannen en vrouwen tegen.
- Saffraanextract kan de bloeddruk verlagen. Mensen die medicijnen gebruiken tegen hypertensie dienen hiermee rekening te houden.
- Een hoge dosis saffraanextract kan theoretisch de bloedplaatjesaggregatie remmen. Mensen die antistollingsmedicijnen gebruiken, kunnen beter geen hoge dosis saffraanextract (boven 400 mg/dag) gebruiken.
- Alcoholgeïnduceerde achteruitgang van leren en geheugen wordt door saffraan (ethanolextract) geremd (dierstudie).
- Saffraan kan in combinatie met methadon worden gebruikt om ontwenningsverschijnselen bij een verslaving aan opiaten tegen te gaan (humane studie).
- Bij een milde tot matig-ernstige majeure depressie kunnen rhodiola-extract en saffraanextract uitstekend worden gecombineerd (humane studie).
- Crocin en safranal (hoge dosis) beschermen tegen toxiciteit (hart, lever, bloedvaten, bloed) van het insecticide diazinon (dierstudies).
- Bestanddelen in saffraan (crocine, safranal) beïnvloeden (in hoge dosis) de activiteit van cytochroom P450 enzymen (CYP3A, CYP2C11, CYP2B, CYP2A) in de lever en kunnen theoretisch de werkzaamheid van medicijnen beïnvloeden die door deze enzymen worden afgebroken (dierstudie). De klinische relevantie van deze interactie bij de mens bij een lage dagdosis saffraan is vermoedelijk klein.
- Saffraan (hoge dosis) beschermt de nieren tegen toxiciteit van gentamicine (dierstudie).
- Saffraan (hoge dosis) beschermt tegen genotoxiciteit van cisplatine, cyclofosfamide, mitomycine en urethaan (dieronderzoek).
- Depressie door blootstelling aan het insecticide malathion wordt tegengegaan door saffraan (hoge dosis), mede door het op peil houden van de spiegel van BDNF (brain-derived neurotrophic factor) (dierstudie).
- Saffraan (hoge dosis) beschermt zenuwstelsel en lever tegen toxiciteit van aluminium (dierstudies).
- Saffraan versterkt de pijnstillende werking van amitriptyline bij neuropathische pijn (dierstudie).
Veiligheid
Saffraan(extract) is zeer veilig in doseringen (20-200 mg/dag) die in humane studies zijn gebruikt. In een enkel geval kan het gebruik van saffraan gepaard gaan met nervositeit, misselijkheid of hoofdpijn. Wetenschappers zijn van mening dat doseringen tot 1500 mg/dag ook nog veilig zijn, terwijl doseringen boven 5000 mg/dag (zeer) toxisch zijn. In een hoge dosis kunnen de carotenoïden in saffraan zorgen voor verkleuring van oogwit en huid.
Literatuur
1. Tóth B et al. The efficacy of saffron in the treatment of mild to moderate depression: a meta-analysis. Planta Med. 2019;85(1):24-31.
2. Yang X et al. Comparative efficacy and safety of Crocus sativus L. for treating mild to moderate major depressive disorder in adults: a meta-analysis of randomized controlled trials. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018;14:1297-1305.
3. Bangratz M et al. A preliminary assessment of a combination of rhodiola and saffron in the management of mild-moderate depression. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018;14:1821-1829.
4. Lopresti AL et al. Affron®, a standardised extract from saffron (Crocus sativus L.) for the treatment of youth anxiety and depressive symptoms: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. J Affect Disord. 2018;232:349-357.
5. Lopresti AL et al. The effects of a saffron extract (affron®) on menopausal symptoms in women during perimenopause: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. J Menopausal Med. 2021;27(2):66-78.
6. Ahmadpanah M et al. Crocus Sativus L. (saffron) versus sertraline on symptoms of depression among older people with major depressive disorders-a double-blind, randomized intervention study. Psychiatry Res. 2019;282:112613.
7. Kashani L et al. Comparison of saffron versus fluoxetine in treatment of mild to moderate postpartum depression: a double-blind, randomized clinical trial. Pharmacopsychiatry. 2017;50(2):64-68.
8. Soheilipur K et al. Comparing the effects of saffron, lippia, and saffron-lippia combination on anxiety among candidates for coronary angiography. Avicenna J Phytomed. 2021;11(5):515-526.
9. Esalatmanesh S et al. Comparison of saffron and fluvoxamine in the treatment of mild to moderate obsessive-compulsive disorder: a double blind randomized clinical trial. Iran J Psychiatry. 2017;12(3):154-162.
10. Konstantinos IA et al. Effects of saffron (Crocus sativus L.) on cognitive function. A systematic review of RCTs. Neurol Sci. 2020;41:2747-54.
11. Bian Y et al. Neuroprotective potency of saffron against neuropsychiatric disease, neurodegenerative disease, and other brain disorders: from bench to bedside. Front Pharmacol. 2020;11:579052.
12. Saeedi M et al. Association between chronic stress and Alzheimer's disease: therapeutic effects of saffron. Biomed Pharmacother. 2021;133:110995.
13. Batarseh YS et al. Crocus sativus extract tightens the blood-brain barrier, reduces amyloid β load and related toxicity in 5XFAD mice. ACS Chem Neurosci. 2017;8(8):1756-1766.
14. Azami S et al. Therapeutic potential of saffron (Crocus sativus L.) in ischemia stroke. Evid Based Complement Alternat Med. 2021;2021:6643950.
15. Heitmar R et al. Saffron (Crocus sativus L.) in ocular diseases: a narrative review of the existing evidence form clinical studies. Nutrients 2019;11:649.
16. Fernández-Albarral JA et al. Beneficial effects of saffron (Crocus sativus L.) in ocular pathologies, particularly neurodegenerative retinal diseases. Neural Regen Res. 2020;15(8):1408-1416.
17. Lopresti A et al. An investigation into an evening intake of a saffron extract (affron®) on sleep quality, cortisol, and melatonin concentrations in adults with poor sleep: a randomised, double-blind, placebo-controlled, multi-dose study. Sleep Med. 2021;86:7-18.
18. Lopresti AL et al. Effects of saffron on sleep quality in healthy adults with self-reported poor sleep: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Clin Sleep Med. 2020;16(6):937-947.
19. Fatemeh Rajabi et al. Saffron for the management of premenstrual dysphoric disorder: a randomized controlled trial. Adv Biomed Res. 2020;9:60.
20. Nemat Shahi M et al. The impact of saffron on symptoms of withdrawal syndrome in patients undergoing maintenance treatment for opioid addiction in Sabzevar parish in 2017. Adv Med. 2017;2017: 1079132.
21. Khorasany AR et al. Therapeutic effects of saffron (Crocus sativus L.) in digestive disorders: a review. Iran J Basic Med Sci. 2016;19(5):455-69.
22. Tahvilian N et al. Effects of saffron supplementation on oxidative/antioxidant status and severity of disease in ulcerative colitis patients: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Phytother Res. 2021;35(2):946-953.
23. Razavi BM et al. Saffron: a promising natural medicine in the treatment of metabolic syndrome. J Sci Food Agric. 2017;97(6):1679-85.
24. Moravej Aleali A et al. The effect of hydroalcoholic Saffron (Crocus sativus L.) extract on fasting plasma glucose, HbA1c, lipid profile, liver, and renal function tests in patients with type 2 diabetes mellitus: A randomized double-blind clinical trial. Phytother Res. 2019;33(6):1648-1657.
25. Mobasseri M et al. Effects of saffron supplementation on glycemia and inflammation in patients with type 2 diabetes mellitus: A randomized double-blind, placebo-controlled clinical trial study. Diabetes Metab Syndr. 2020;14(4):527-534.
26. Hatziagapiou K et al. The protective role of Crocus sativus L. (saffron) against ischemia-reperfusion injury, hyperlipidemia and atherosclerosis: nature opposing cardiovascular diseases. Curr Cardiol Rev. 2018;14(4):272-289.
27. Setayesh L et al. The effect of saffron supplementation on blood pressure in adults: a systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrients. 2021;13(8):2736.
28. Shakeri M et al. Toxicity of saffron extracts on cancer and normal cells: a review article. Asian Pac J Cancer Prev. 2020;21(7):1867-1875.
29. Zeinali M et al. Immunoregulatory and anti-inflammatory properties of Crocus sativus (saffron) and its main active constituents: a review. Iran J Basic Med Sci. 2019;22(4):334-344.
30. Maleki-Saghooni N et al. A systematic review and meta-analysis of clinical trials on saffron (Crocus sativus) effectiveness and safety on erectile dysfunction and sem*n parameters. Avicenna J Phytomed. 2018;8(3):198-209.
31. Ranjbar H et al. Effects of saffron (Crocus sativus) on sexual dysfunction among men and women: A systematic review and meta-analysis. Avicenna J Phytomed. 2019;9(5):419-427.
32. Zilaee M et al. An evaluation of the effects of saffron supplementation on the asthma clinical symptoms and asthma severity in patients with mild and moderate persistent allergic asthma: a double-blind, randomized placebo-controlled trial. Respir Res. 2019;20(1):39.
33. Poursamimi J et al. Crocus sativus (saffron): an immunoregulatory factor in the autoimmune and non-autoimmune diseases. Iran J Allergy Asthma Immunol. 2020;19(S1):27-42.
34. Hamidi Z et al.The effect of saffron supplement on clinical outcomes and metabolic profiles in patients with active rheumatoid arthritis: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Phytother Res. 2020;34(7):1650-1658.
35. Baziar S et al. Crocus sativus L. versus methylphenidate in treatment of children with attention-deficit/hyperactivity disorder: a randomized, double-blind pilot study. Psychopharmacol. 2019;29(3):205-212.
36. Husaini AM et al. Saffron: a potential drug-supplement for severe acute respiratory syndrome coronavirus (COVID) management. Heliyon. 2021;7(5):e07068.
37. Kianmehr M et al. Possible therapeutic effects of Crocus sativus stigma and its petal flavonoid, kaempferol, on respiratory disorders. Pharm Biol. 2020;58(1):1140-1149.
38. Nemat Shahi M et al. The impact of saffron on symptoms of withdrawal syndrome in patients undergoing maintenance treatment for opioid addiction in Sabzevar Parish in 2017. Adv Med. 2017;2017:1079132.
39. Lambrianidou A et al. Recent advances on the anticancer properties of saffron (Crocus sativus L.) and its major constituents. Molecules. 2020;26(1):86.
40. Bostan HB et al. Toxicology effects of saffron and its constituents: a review. Iran J Basic Med Sci. 2017;20(2):110-121.
41. Shakiba M et al. Saffron (Crocus sativus) versus duloxetine for treatment of patients with fibromyalgia: a randomized double-blind clinical trial. Avicenna J Phytomed. 2018;8(6):513-523.
42. Blasco-Fontecilla H et al. Effectivity of saffron extract (Saffr'Activ) on treatment for children and adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): a clinical effectivity study. Nutrients. 2022;14(19):4046.
Terug
